Έως και 48% αύξηση της παραγωγής για την ελληνική ποικιλία τοµάτας «Θεσσαλονίκη» µε τη χρήση βιοδιεγερτών
Aσπίδα για τον οργανισµό των φυτών αποδεικνύονται οι βιοδιεγέρτες µε βάση όλο και περισσότερα επιστηµονικά δεδοµένα. Η εφαρµογή συγκεκριµένων βιοδιεγερτών, στο πλαίσιο του πιλοτικού έργου της επιχειρησιακής ομάδας (Ε.Ο.) «ΒΙΟ-ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ» του Μέτρου 16, έρχεται να αποδείξει στην πράξη τα σηµαντικά οφέλη που µπορεί να σηµατοδοτήσει η χρήση τους για τον παραγωγό και το περιβάλλον, όσον αφορά τόσο τη θρέψη του φυτού και την παραγωγικότητα όσο και την ορθολογική χρήση των εισροών.
Συγκεκριµένα, η Γεωργία Ντάτση, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών του Γεωπονικού Πανεπιστηµίου Αθηνών, εφαρµόζει µέσω της Επιχειρησιακής Οµάδας καινοτόµους βιοδιεγέρτες στην καλλιέργεια τοµάτας. Η επιστηµονική έρευνα που προέκυψε και από πρακτικά πειράµατα απέδειξε ότι η χρήση βιοδιεγερτών στην παραγωγή τοµάτας µπορεί να φέρει έως και 48% αύξηση της παραγωγής για την ελληνική παραδοσιακή ποικιλία «Θεσσαλονίκη» όταν αυτή καλλιεργήθηκε υπό συνθήκες υψηλής αλατότητας.
Επιζήµια η αλατότητα – Οδηγεί σε ποιοτική υποβάθµιση
Όπως σηµειώνουν οι ερευνητές (Θεοδώρα Ντάναση, Ιωάννης Καραβίδας, Κωνσταντίνος Α. Αλιφέρης, Γεωργία Ντάτση), η αλατότητα µπορεί να παρεµποδίσει τη φυσιολογική ανάπτυξη των κηπευτικών καλλιεργειών, οδηγώντας σε απώλειες στην παραγωγή και µείωση του µεγέθους των καρπών. Η συσσώρευση νατρίου και χλωρίου τόσο στους φυτικούς ιστούς όσο και στο έδαφος είναι η κύρια επιζήµια συνέπεια της αλατότητας. Πιο συγκεκριµένα, παρατηρείται ότι «περίπου το 7% των αρδευόµενων εκτάσεων και έως και το 33% της παγκόσµιας καλλιεργήσιµης γης υφίστανται τις επιζήµιες επιπτώσεις της συσσώρευσης αλάτων που απορρέουν από την υπερβολική χρήση λιπασµάτων και τις πρακτικές διαχείρισης εντατικοποίησης των καλλιεργειών σε συνδυασµό µε την έλλειψη αρδευτικού νερού».
Η τοµάτα αποτελεί µια πολύ παραγωγική καλλιέργεια, ειδικά στη Νότια Ευρώπη, καλύπτοντας έκταση 2 εκατ. στρεµµάτων. Ωστόσο, δεν είναι ιδιαίτερα ανθεκτική στην αλατότητα, µε αποτέλεσµα οι νέες συνθήκες που προκύπτουν εξαιτίας και της κλιµατικής αλλαγής να οδηγούν σε υποβάθµιση της παραγωγικότητας των φυτών.
Οι παραδοσιακές ποικιλίες τοµάτας θεωρούνται πολύτιµο γενετικό υλικό για αυξηµένη ανθεκτικότητα στις καταπονήσεις, για την προσαρµοστικότητα σε συστήµατα καλλιέργειας µε χαµηλές εισροές και για την ποιότητα των καρπών. Ωστόσο, οι σύγχρονες ποικιλίες επιδεικνύουν υψηλότερη παραγωγικότητα. «Μια πιθανή βιώσιµη προσέγγιση για την αύξηση της παραγωγής στις παραδοσιακές ποικιλίες περιλαµβάνει την εφαρµογή βιοδιεγερτών», επισηµαίνουν οι ερευνητές.
Λαµβάνοντας υπόψη αυτά τα δεδοµένα, σχεδιάστηκε και πραγµατοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του Εργαστηρίου Κηπευτικών Καλλιεργειών, στο Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών, µια µελέτη, µε στόχο την αξιολόγηση της επίδρασης δύο εµπορικών σκευασµάτων βιοδιεγερτών, στην απόκριση δύο ελληνικών παραδοσιακών ποικιλιών τοµάτας («Τοµατάκι» και «Θεσσαλονίκη») σε µέτρια καταπόνηση αλατότητας, που προκαλείται από συγκέντρωση 30 mM NaCl στη ριζόσφαιρα. Οι βιοδιεγέρτες εφαρµόστηκαν µία εβδοµάδα µετά τη µεταφύτευση και, στη συνέχεια, κάθε 15 ηµέρες, µέχρι την ολοκλήρωση της καλλιέργειας.
Οι θετικές επιδράσεις των βιοδιεγερτών που µελετήθηκαν
Ο πρώτος βιοδιεγέρτης, µε εµπορική ονοµασία «Algastar®» (Mugavero fertilizers, Termini Imerese, Ιταλία), είναι ένα εκχύλισµα φυκιών Ascophyllum nodosum. Ο δεύτερος βιοδιεγέρτης, µε εµπορική ονοµασία «Nitrostim®» (Humofert SA, Αθήνα, Ελλάδα), είναι ένα µικροβιακό διάλυµα που περιέχει ενδοφυτικά αζωτοδεσµευτικά βακτήρια (PGPR) σε πληθυσµό 1×1012 cfu L-1. Για την παρασκευή του διαλύµατος βιοδιεγέρτη, το «Algastar®» και το «Nitrostim®» αραιώθηκαν σε 2ml L-1 και 5ml L-1 νερού, αντίστοιχα.
Όπως έδειξαν τα αποτελέσµατα, υπήρξαν σηµαντικές θετικές επιδράσεις, ωστόσο, οι ερευνητές επισηµαίνουν ότι οι διάφορες ποικιλίες τοµάτας και τα διάφορα µεγέθη καρπών ανταποκρίνονται διαφορετικά στην αλατούχο καταπόνηση. Όσον αφορά το «Τοµατάκι», σε συνθήκες καταπόνησης από αλατότητα, µόνο η εφαρµογή του εκχυλίσµατος φυκιών A. nodosum οδήγησε σε αυξηµένη παραγωγή (23% σε σύγκριση µε τα φυτά χωρίς εφαρµογή βιοδιεγέρτη). Για τη «Θεσσαλονίκη», και οι δύο βιοδιεγέρτες αύξησαν σηµαντικά την παραγωγή υπό την καταπόνηση που εφαρµόστηκε, σε σύγκριση µε φυτά χωρίς εφαρµογή βιοδιεγερτών που αρδεύτηκαν µε θρεπτικό διάλυµα µε NaCl (κατά 34% για το A. nodosum και 48% για το PGPR, αντίστοιχα). Επιπλέον, η εφαρµογή του A. nodosum φάνηκε να αυξάνει τη διάµετρο των καρπών και τα ολικά διαλυτά στερεά (°Brix), ενώ η εφαρµογή του PGPR σχετίζεται µε τη βελτίωση της συνεκτικότητας των καρπών και την υψηλότερη συγκέντρωση σιδήρου των φυτών που καταπονήθηκαν από την αλατότητα.
Η εν λόγω έρευνα πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ερευνητικού Έργου «RADIANT: Realising Dynamic Value Chains for Underutilised Crops» (www.radiantproject.eu), µε επιστηµονική υπεύθυνη τη Δρα Γεωργία Ντάτση, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του ΓΠΑ. Το έργο αυτό υποστηρίχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και έλαβε χρηµατοδότηση από το πρόγραµµα έρευνας και καινοτοµίας «Ορίζοντας 2020» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Την έρευνα αυτή λοιπόν άμεσα ακολουθεί η πιλοτική εφαρμογή βιοδιεγερτών στα θερμοκήπια παραγωγών στο Τυμπάκι και στην Ιεράπετρα της Κρήτης. Τη συνεργασία αυτή φέρνει το Μέτρο 16 και το Υπομέτρο 16.1-16.5 που αποσκοπεί στην ενίσχυση των συνεργασιών για την προώθηση δράσεων οι οποίες επιδεικνύουν σεβασμό για την προστασία του περιβάλλοντος και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Με τη σύσταση της Ε.Ο. «ΒΙΟ-ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ», μία συνεργασία του Εργαστηρίου Κηπευτικών Καλλιεργειών ΓΠΑ, της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ και των Συνεταιρισμών Α.Σ. Ανατολή και Α.Σ. Τυμπακίου, στο πεδίο δοκιμάζονται ο μικροβιακός βιοδιεγέρτης Nitrostim® της ελληνικής εταιρείας humofert, ο βιοδιεγέρτης από υδρολυμένες πρωτεΐνες Tyson® και ο βιοδιεγέρτης από εκχυλίσματα φυκιών Kelpstar® της ιταλικής εταιρείας Mugavero.
Έξι παραγωγοί με 21 στρέμματα θερμοκηπιακής τομάτας ποικιλιών «Ελπίδα» και «Lobello F1» συμμετέχουν στην πιλοτική εφαρμογή. Εφαρμόζεται η συνήθης καλλιεργητική πρακτική από τον εκάστοτε παραγωγό και γίνεται χρήση έκτασης στην οποία δεν πραγματοποιείται εφαρμογή βιοδιεγέρτη και η οποία αποτελεί το μάρτυρα. Στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών του Γ.Π.Α. αξιολόγηση της παραγωγικότητας των φυτών μέσω της καταγραφής της συνολικής παραγωγής, της θρεπτικής κατάστασης των φυτών μέσω χημικών αναλύσεων σε φύλλα και της ποιότητας του παραγόμενου προϊόντος μέσω αναλύσεων σε καρπούς όπως αναλύσεις στο χρώμα χρώμα και στην οξύτητα.
Όπως έδειξαν τα αποτελέσµατα και σε επίπεδο παραγωγού πλέον, υπήρξαν σηµαντικές θετικές επιδράσεις στην καλλιέργεια από τη χρήση βιοδιεγερτών, ωστόσο, οι ερευνητές επισηµαίνουν ότι περεταίρω αναλυτική ανά ποικιλία μελέτη απαιτείται προκειμένου να αποσαφινιστεί πώς η κάθε ποικιλία τοµάτας και τα διάφορα µεγέθη καρπών ανταποκρίνονται και διαφορετικά σε διάφορες συνθήκες καταπόνησης.
Αναδημοσιεύση από το ypaithros.gr